JEVREJSKI EZOTERIZAM (hebrejski ezoterizam)
Sin: „Judaizam", „židovski ezoterizam"
Kl: od Juda, sin Jakovljev; „judejsko kraljevstvo" {Post, 37 sq; Jr, 38, 22).
Jcvrejski ezoterizam je naziv za sve ezoterične pojave u vezi s „hebrejskim" patrijarsima i prorocima, s judejskim narodom i religijom, Jevrejima.
Temelj jevrejskog ezoterizma su jevrejska Biblija, Proroci, Mojsijev Zakon (Knjiga Izlaska, 20, 25-31, 34; Levitski Zakonik, 1-7, 11-16, 17-26; Knjiga Brojeva, 5-10; Ponovljeni zakon, 12-26) i doktrina (kojoj je konačni oblik dao filozof Maj-monid u 13 stavaka).
Glavni nosioci jevrejskog ezoterizma jesu: a) deset pretpo-topnih patrijarha (Adam, Šet,... Henoh, Metušalah, ... Ni u) (Post, 5), deset poslijepotopnih patrijarha (prvi je bio Sem, posljednji Abraham), Veliki Proroci (prvenstveno Moj-sije, Izaija, Ezekiel), Mali Proroci; b) Pentateuh (Petoknjižje, na hebrejskom Tora, „Zakon") (Knjige Postanka, Izlaska, l.evitski Zakonik, Knjiga Brojeva i Ponovljeni zakon) i ezoterične knjige jevrejske Biblije (Daniel, Izaija itd), starozavjetni 185 apokrifi; c) Hram (povijest i simbolika), Izrael; d) jevrejske """ inicijacijske organizacije (Eseni, Terapeuti, Karaimi); e) ezoterične judaističke škole: Jevrejski gnosticizam, Kabala, sinkreti-sličke struje (npr. Mandeji). Glavne teme su: a) Jedini Bog, Jahve (JHWH); b) hermeneutika Tore; c) proroštvo; d) ot-krovenje, ciklusi, molitva, filakteriji (vrsta amajlije)*; e) hebrejsko pismo.
B. A. Abćcassis i G. Nataf, Encyclopidie de la mystique juive, 1977, izd.
Berg international, 1732 stupca; J. Danićlou, Thćologie du Judio-Christiani-
^*^ srne, 1957, izd. Desclće et Cie, str. 121. sq; (o umjetnosti) Gabrielle Sed-Raj-
] na, L'artjuif, Arts et mitiers graphiques, 1975, 241 str; (o osporavanju) L. Po-
liakov, Histoire de l'antisimitisme, izd. Calmann-Lćvy, 1953, u tri sv.
edin.kecanovic
bglavac
