ČOVJEK

 

1.Ljudsko biće (stupnjevi razvoja).

 

- vlastito ime (Djelomični čovjek, Anthropos protagonos – prvo sjeme).Prvi, simbolički, mitski predstavnik današnjeg ljudskog roda (za razliku od čovjeka ranijeg Zlatnog doba, višeg, edenskog stanja) upoznaje razmnožavanje i smrt, koji radi i pati, živi odvojen od bogova i ne druguje s životinjama.

 

- „Čovjek (Adam=čovjek, crven) pozna svoju ženu Evu, a ona zače i rodi Kajina pa reče: ' Muško sam čedo stekla pomoću Jahve'“

 

- Anthropos protoplasmos (Prvobitni čovjek; prije, a ne poslije „Pada“).

 

 

2. opća imenica (Stvarni čovjek)

 

- Ljudski rod, današnje čovječanstvo, hominalno kraljevstvo (izraz „hominalan“ susrećemo u Fabre d'Oliveta: Filozofska povjest ljudskog roda, 1824. g.)

 

- „Čovjek je stroj“ (Gurdjieff)

 

- Anthropos telelos (Savršeni čovjek), Ideja Čovjeka, a ne ljudska vrsta).

 

- čovjek (početni naslov), Ostvareni čovjek, čovjek u stvaranju, Hijeronim (sinonim), titula, kvalifikacija. „Vi ste nazvani imenom čovjeka, drugi narodi nisu“ (Sefer ha-Zohar)

 

- Anthropos kosmikos (kozmički čovjek, mikrokosmos po Anaksimonu.

 

2. čovjek (moralni smisao)

 

- Unutrašnji čovjek / Vanjski čovjek (sv. Pavao, Druga poslanica Korinćanima).Ova opreka je preuzeta od  stari Grka, vrlo česta u kršćanski mistika i ezoterista. Unutrašnji čovjek je božanski, spiritualni vid, a Vanjski čovjek je tjelesni, smrtni vid. „moj vanjski čovjek više nije htio pisati.......I upravo tada je ustao unutrašnji čovjek u meni i prihvatio dragocjenog vodiča“ (J. Bohme, Zeozofske poslanice).

 

- Novi čovjek / Stari čovjek ; opet sv. Pavao u poslanici Korinćanima, no ova opreka je preuzeta od Židova, prisutna kod kršćanskih otaca i hermetista (alkemičara) te Manihejaca. Novi čovjek je obnovljeni, pneumatični čovjek, a Stari je pali, duševni čovjek.

 

- Uzvišeni čovjek / Dovršeni čovjek. Ovo je kineska opreka između, s jedne strane  (uzvišeni čovjek - tche jen, ili istinski čovjek - tchen jen, odnosno sveti čovjek - cheng jen) SVECA, taoističkog čovjeka koji slijedi put nedjelovanja, ekstaze, prirode, spontanosti; i s druge strane (dovršeni čovjek - tch'en jen, plemić – kiun tseu, uljuđen čovjek – wen jen) MUDRACA, konfučijevskog čovjeka, koji slijedi put djelovanja, obreda, vrline i društvenosti. Tao je shvaćen kao metafizičko načelo i etički ideal.

 

- Zbiljski čovjek /Uzvišeni čovjek, opet kineska opreka svojstvena Taoizmu

 

- Anthropos (mitske kategorije).