ARHETIP MAJKE

Pod arhetipom majke podrazumevamo specifično izražavnnje specifično izražavanje u pogledu na polno specifične odlike majke. Pored toga, ovaj arhetip je faktor uređivanja iskustava "majčinskog" u svakom čoveku. S one strane polno specifičnog lika, postoji kvalitet doživljaja koji počiva na ovom arhetipu (l). Athetip majke se može spoznati u svom negativnom delovanju kao snaga koja ograničava, kontroliše i ometa razvoj i u pozitivnom smislu kao čoveku imanentan "izvor snage" koji podstiče lični rast, kreativnost i samoostvarenje. Jung rezimira ove suprotonosti kao "draga i grozna majka" (2). Prva sreće čoveka u liku majke koja rađa i hrani, u njenoj dobroti i mudrosti. Negativan arhetip majke Jung vidi u svemu onom što izaziva strah grčevitog držanja i što uzrokuje smrt.

(l) Kao i svaki drugi arhetip, tako i arhetip majke sadrži gotovo nepregledno mnoštvo aspekata. Pomenuću samo neke tipičnijc oblike: rođena majka i baka, svekrva i tašta; bilo koja žena prema kojoj čovek stoji u nekoj vezi, dadilja ili negovatcljica; prababa i "Bela žena," u višem, prenesenom smislu boginja, posebno Bogomajkn, devica (kao podmlađcna majka, na primer, Demetra i Kora), Sofija (kao majka milostiva), eventualno i tip Kibela-Atis ili kao kćeri milosnica (pomlađena majka); cilj žudnje za spasenjem (raj, carstvo Božje, nebeski Jerusalim); u daljem smislu crkva, univerzitet, grad, zemlja, nebo, država, šuma, more i stajaće vode; materija, podzemni svet i Mesec; u užem smislu kao mesto rođenja i nastajanja - njiva, vrt, stena, pećina, drvo, izvor, duboki bunar, bazen, cvet kao posuda (ruža i lotos); kao čarobni krug (mandala kaopadma) ili kao kopija roga (Cornucopla) u nujužem smislu materica, svaka šupljina (na primer, matica); majčino 
krilo; pećnica, lonac; kao životinja - krava, zec i korisna životinja uopšte. (GW 9/1, § 156)

(2) Ovo nabrajanje ne pretendujc na celovitost, nego samo naznačuje najbitnije crte arhetipa majke. Njegova svojstva čine "majčinsko", naprosto magični autoritet ženskog; mudrost i duhovna visina s one strane razuma; dobro, zaštitno, noscćc, rastuće, ono što daje plodove i hranu ; mesto magične promene i ponovnog rođenja; koristim
instinkt ili impuls; tajnovito, skriveno, mračno, bczdan, svet mrtvih, proždirućc, zavodljivo i otrovno, zas trašujuće i neizbežno. Ova svojstva arhetipa majke opisao sam izričito i dokumentovao ih odgovarajućim dokazima u svojoj knjizi Symbole der Wandlung (Simboli promene). Suprotnost ovih svojstava tamo sam formulisao kao dragu i groznu majku. Nama najbliža istorijska paralela je Deva· Marija, koja je u
srednjovekovnoj alegorici istovremeno i krst Hristov. U Indiji, to bi bila Kali. Samkija kao filozofija oformila je arhetip majke u pojmu prirode (prakrti) i njemu su pridodala tri elementa kao osnovna svojstva, a to su: sattvam, rajas i tamas (dobrota, strast, tmina). To su tri bitna aspekta majke, naime, njena dobrota koja štiti i hrani, njena sanjalačka emocionalnost i njena nerazvijena tmina. Posebna crta filozofske legende, naime da Prakrti igra pred Purušom (duša) da bi je podsetila na "spoznaju razlika", ne pripada neposredno majci, nego arhetipu Animc. Ovuj se arhetip u muškoj psihologiji stalno meša sa slikom majke. (GW 9/I, § 158)