Ustrojstvo

Bosansko-humski krstjani nazivali su Rimsku crkvu crkvom idola. Jedina prava Kristova crkva jest “Crkva bosanska”.

Krstjani su nasljednici apostola, a njihov biskup je jedini pravi Kristov namjesnik na Zemlji -jedini autentični nasljednik Petrov.

Nadalje, odbacuju bogomolje i ostale građevine (crkve) određene za kult - kao “đavolove sinagoge”.

Osuđuju kult svetih slika u crkvama, te javno štovanje slika smatraju idolatrijom. Zabranjuju također štovanje svetačkih relikvija i molitava koje Katolička crkva prikazuje za mrtve, te kao jedinu vrijednu i spasonosnu molitvu navode “molitvu Gospodnju” (Oćenaš).

U svoj sastav “Crkva bosanska” uključivala je “prave krstjane i krstjanice” i “mrsne ljude”.

Pravi krstjani i krstjanice bili su redovnici, oni koji su primili krštenje i držali se strogih odredbi sljedbe.

Mrsni ljudi su bili obični vjernici, oni koji su prihvaćali njihova učenja kao istinita, ali nisu živjeli po strogim odredbama krstjana, već bi tek pred smrt primili duhovno krštenje.

Krstjani su živjeli u samostanima koji su bili zajednički za redovnike i redovnice. Nisu
zavisili od milostinje pobožnih duša, niti su ubirali namete, već su bili okruženi posjedima i
imali zajednički imetak.

Oblačili su kratki haljetak s dugim rukavima, visokog ovratnika na koji se spuštala pomno uređena duga kosa, a nogavice su im tijesno prilijegale uz noge do gležnja.

Na čelu reda bio je djed - Biskup i duhovni prvak bosansko-hercegovačkih krstjana. Djedu su
pomagali gosti, starci i strojnici koji su hijerarhijski bili svaki za stepenicu niže od njega. Zajednički su ih nazivali “poglaviti krstjani” ili “dobri mužje”.

Kako nisu gradili crkve, članovi “Crkve osanske” vršili su svoje obrede u privatnim kućama kojeg člana zajednice. Lokalnu zajednicu nazivaju “hiža” (kuća), a na njenom čelu nalazi se starac.

nastavlja se...