KALFA, KOMPANJON
(Et: kompanjon: lat. cum = s. sa; panis = kruh; onaj s kime se kruh dijeli. Okultna etimologija: „u rječniku pojedinih Udruženja, ova se riječ izvodi iz compas (franc.)* = mjerni šestar", cf. A. Perdiguier, Knjiga Kompanjonaže, 1839, II, str. 209).
I. Slobodni Zidari (Masoni, Framasoni).
1) (u radnom masonstvu) Od 1050. g. (?), jedini stupanj 190 radnih zidara, naslov slobodnog pripravnika poslije petogodišnjeg naukovanja, ispita u trajanju sedmice dana i inicijacije.
„Neka nadasve čuvaju tajnu Lože i neka svaki od njih čuva tajne ostalih: neka se međusobno zovu Kompanjonima." (Rukopis Damfries br. 4, oko 1710. g. = Ligou, str. 63) (Majstor je u to doba funkcija unutar jednog jedinog stupnja, tj. Kalfe).
B. J. Gimpel, Les b&tisseurs de cathćdrales, 1958, izd. du Seuil; D. Knoop i G. J. Jones, The mediaeval mason, 1933, Manchester.
2) (u spekulativnom Masonstvu) Od 1648. godine (?), jedan
od dvaju stupnjeva (uz Pripravnika), a zatim, od 1711. g. je
dnu od triju cehovskih stupnjeva (Pripravnik, Kalfa, Majstor). £ luko je bilo organizirano Plavo masonstvo, odnosno Simbo
lično masonstvo ili Masonstvo triju činova u svojim počecima
(Masonstvo u užem smislu nastalo je tek 1717. g).
„Najiskusniji medu kalfama bit će izabran ili imenovan za majstora ili nadglednika radova gospodara, a oni koji rade l><ul njegovim vodstvom imaju ga zvati Majstorom." (Ander-lonovi Statuti, 1723, V. = Ligou, str. 71).
B. J. M. Ragon, Rituel grade de Compagnon (1859), pretis. Les Rouvat,
1976.
3) (u Masonstvu visokih činova) Od 1737. g, viši, stariji ili
drugačiji čin od triju stupnjeva Plavog masonstva. Npr: „Egi
patski kalfa" bio je drugi čin Cagliostrovog Obreda (Rituel de
lu Mafonnerie igyptienne, izd. Cahiers astrologiques, Nica).
II. U Kompanjonaži.
1) (strogi smisao) Član Službe, tj. član kompanjonskog
reda.
„Od svojeg osnivanja. Društvo slobodnih kalfa, zvanih i ga-votima, Činile su tri vrste članova: pripravnici [ili pridruženi CUnovi, aspiranti], primljeni kalfe i svršeni kalfe. Pripravnik je bio novak tek uveden (...) Primljeni kalfa je bio član poznatiji i iskusniji u radu Društva koji je primio posvećenje i kojemu su saopćena neka znanja (... ). Međutim, čim bi takav kalfa prošao završnu obuku (...) postao bi svršeni kalfa, završeni kalfa (...), on je vidio sve, sudjelovao u svemu." (A. Perdiguier, Documents autour du Compagnonnage, 1844-1861, Laffite reprints, Marseille, 1978, I, str. 9-10)
B. Les Compagnons en France, en Europe, uredio L. Carny, u 5 sv, izd. R. C»nrry.
2) (širi smisao) Član radničkog udruženja kompanjonskog
tipa, tj. udruženja koje čuva tajne zanata, koje provodi zanat
sku inicijaciju, upotrebljava radne simbole (obrede, alat, ime- jn*
na, legende), visoko cijeni solidarnost, članove prima koopti- ■*■
ranjem, gdje ne postoji Majstor (u hijerarhijskom smislu), čiji
članovi obavljaju svoj zanat prema moralnim i spi ritual ni ni
načelima, udruženje koje je učlanjeno u gildu... Takvo je pri
mjerice bilo društvo šumskih radnika, udruženje Dobrih Kalfa
Sjekača Šume (cf. J. Palou, La Franc-Maconnerie, P. B.
Payot, str. 251-260).
edin.kecanovic
bglavac
